Canllaw seicolegydd chwaraeon ar gyfer bod yn egnïol, a chadw'n actif

Gyda haf llawn chwaraeon o'm blaenau, mae digon i'w wylio, ei ddathlu ac i’ch ysbrydoli ganddo. O ddrama uchelgeisiol Wimbledon a'r Tour de France i gyffro Ewros y Menywod a Chwpan Rygbi'r Byd, mae cystadleuaeth elitaidd ym mhobman, ac mae'n amser perffaith i deimlo'n frwdfrydig i gadw ati i symud.

P'un a ydych chi'n gwylio o’ch gardd heulog neu o dafarn brysur, mae'r digwyddiadau hyn yn aml yn ennyn yr ysfa i fod yn egnïol. Ond mae trosi'r cymhelliant cychwynnol hwnnw i fod yn newid parhaol yn her hollol wahanol. Yn yr erthygl hon, mae Dr Karen Howells, Uwch Ddarlithydd mewn Seicoleg Chwaraeon ac Ymarfer Corff ym Mhrifysgol Metropolitan Caerdydd, yn rhannu pedair strategaeth sy'n seiliedig ar dystiolaeth i'ch helpu i ddechrau arni, a pharhau i fynd.

Yn fuan ar ôl drama cymalau olaf y Giro d'Italia a'r French Open, mae'r haf hwn yn llawn cyfoeth o chwaraeon o'r radd flaenaf: y Tour de France, Wimbledon, Ewros Pêl-droed y Merched, a Chwpan Rygbi'r Byd; llu o gyffro chwaraeon i'w fwynhau. Yn ystod yr haf ym Mhrydain, bydd llawer yn gwylio'r digwyddiadau hyn ar eu patio neu yn y dafarn leol (os yw'r tywydd yn caniatáu!), bydd eraill yn cael eu hysbrydoli i fod yn actif ei hun, i dynnu'r llwch oddi ar y beic, codi raced tenis, neu fynd i'r parc lleol i gicio pêl.

Mae digwyddiadau chwaraeon byd-eang yn ein hysbrydoli, gyda darllediadau teledu yn ysgogi gwylwyr i fod yn egnïol. Canfu pôl piniwn YouGov diweddar, a gynhaliwyd ar ôl Gemau Olympaidd Paris 2024, fod dros chwarter o oedolion ym Mhrydain yn credu y gallent gymhwyso ar gyfer Gemau 2028 gyda'r hyfforddiant cywir. Yn nodedig, roedd 15% yn meddwl y gallent “yn bendant neu’n debygol” gyrraedd tîm reiffl aer 10m. Mae'r optimistiaeth (afrealistig) hon yn adlewyrchu pŵer ysgogol chwaraeon, yn ogystal ag amlygu tanamcangyfrif cyffredinol o'r hyn y mae perfformio ar lefel uchel yn ei olygu.

Serch hynny, os ydych ymhlith y rhai sy'n teimlo'n frwdfrydig, dyma bedwar strategaeth yn seiliedig ar dystiolaeth ar gyfer bod yn egnïol a pharhau i fod yn actif:

1. Canolbwyntio ar broses a pherfformiad, nid canlyniadau yn unig

Mae gosod nodau yn strategaeth seicolegol effeithiol a ddefnyddir gan athletwyr ar bob lefel. Fodd bynnag, mae nodau canlyniad (e.e., ennill neu gyflawni rancio mewn safle) yn dibynnu ar ffactorau allanol, megis gallu a pherfformiad eraill. Felly, mae seicolegwyr chwaraeon yn dadlau bod nodau perfformiad (fel rhedeg 5km neu wella ar sgiliau serfio tenis) a nodau proses (fel ffurf dechnegol neu ystum) yn aml yn fwy defnyddiol i athletwyr elitaidd a hamdden. Mae'r rhain yn darparu meincnodau clir, ac yn bwysicach, rheoladwy ar gyfer cynnydd ac yn helpu i gynnal cymhelliant dros amser.

2. Harneisio cefnogaeth gymdeithasol

Cefnogaeth gan eraill – mae seicolegwyr chwaraeon yn galw hyn yn “gefnogaeth gymdeithasol” – yn chwarae rhan hanfodol wrth sefydlu a chynnal gweithgarwch corfforol ac ymgysylltiad mewn chwaraeon. Gallai hyn olygu ymuno â chlwb chwaraeon lleol, trefnu ymarfer corff rheolaidd gyda ffrind, neu fod yn rhan o gymuned sydd â nodau cyffredin. Mae ymchwil yn dangos yn gyson bod cysylltiad cymdeithasol yn gwella ymlyniad, mwynhad a gwydnwch.

3. Blaenoriaethu mwynhad

Mae cyfranogiad hirdymor mewn chwaraeon ac ymarfer corff wedi'i gysylltu'n gryf â chymhelliant mewnol. Mae cymhelliant cynhenid yn cynnwys cymryd rhan mewn gweithgareddau oherwydd eu bod yn bleserus, nid oherwydd eu bod yn ddisgwyliedig nac yn cael eu gwobrwyo. Mae dod o hyd i weithgaredd sy'n 'hwyl' yn fwy tebygol o gael effaith hirdymor na chymryd rhan mewn gweithgaredd oherwydd ei fod yn cael ei ystyried yn rhywbeth y ‘dylech’ ei wneud.

4. Cydnabod a dathlu llwyddiant

Nid yw llwyddiant yn gyfyngedig i sefyll ar bodiwm, ennill, na derbyn medalau. Mae cwblhau 5km cyntaf, gwella techneg, neu ddangos cysondeb yn gyflawniadau y dylem eu dathlu. Mae cydnabod cynnydd, ni waeth pa mor gynyddrannol ydyw, yn atgyfnerthu ymrwymiad ac yn helpu i feithrin hyder.

Cofiwch...

Gall digwyddiadau chwaraeon mawr ysbrydoli, ond mae ymgysylltiad parhaol yn stemio o nodau realistig, amgylcheddau cefnogol, a gweithgareddau sy'n dod â mwynhad gwirioneddol. Mae’n bosib na fyddwch yn chwarae yn Wimbledon, yn seiclo’r Col du Tourmalet, nac yn cystadlu ar lwyfan y byd – nifer fach ohonom sy'n gwneud hynny – ond mae dechrau a pharhau â ffordd o fyw actif yn llwyddiant ynddo'i hun.