Skip to content

Cyn-Brif Weinidog yn ysbrydoli myfyrwyr gwaith cymdeithasol

11 Tachwedd 2025

Rhoddodd Mark Drakeford MS, sy’n Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid a'r Iaith Gymraeg, drafodaeth gyffrous i fyfyrwyr BSc Gwaith Cymdeithasol Prifysgol Metropolitan Caerdydd a Choleg Pen-y-bont ar Ogwr.

Siaradodd Mr Drakeford, a oedd yn Brif Weinidog Cymru o 2018 i 2024, am ei yrfa fel gweithiwr prawf, gweithiwr cyfiawnder ieuenctid ac arweinydd prosiect Barnardo's yng Nghaerdydd.

“Mae gweithwyr cymdeithasol yn ceisio gwneud gwahaniaeth i amgylchiadau cymdeithasol. Mae hyn yn anodd. Mae'n gofyn am ymdrech a dewrder. Mae'n alwedigaeth sy'n siarad ar ran y bobl y maent yn gweithio gyda nhw,” meddai Mr Drakeford.

Gan ddiffinio gwaith cymdeithasol da, anogodd fyfyrwyr i sicrhau’r wybodaeth briodol, “Gofynnir i chi am help drwy’r amser. Pan fyddwch yn rhoi cyngor, gwnewch yn siŵr ei fod yn gywir ac yn helpu pobl i ddechrau datrys y problemau sy'n eu hwynebu.

Fe wnaeth Mr Drakeford, sydd hefyd yn Athro Polisi Cymdeithasol a Gwyddorau Cymdeithasol Cymhwysol ym Mhrifysgol Caerdydd dynnu sylw at bwysigrwydd gwydnwch a dyfalbarhad yn y sector, “Daliwch ati. Byddwch yn gefn i chi eich hun. Daliwch i fod yno ym mywydau pobl. Doeddwn i ddim bob amser yn gallu atal dynion ifanc yn fy ardal rhag mynd i drafferth gyda'r gyfraith, ond roeddwn i’n gallu ceisio bod yn rhan o'u bywydau, fel y byddai cymorth wrth law, pan yn barod i newid pethau er gwell.”

Pan ofynnwyd iddo i rhoi cyngor i’w hun yn iau, roedd yn glir wrth ddweud: “Dal dy nerfau. Bydd yn barod i fod yn fwy beiddgar nag yr wyt yn meddwl y gallet ti fod. Gwna’n siŵr dy fod wedi cysylltu â phobl eraill sy'n gwneud y swydd hon.

“Paid byth â theimlo dy fod ar ben dy hun. Ffurfia gynghreiriau ag eraill sy'n gwneud yr un gwaith. Tynna nerth cyfunol y rhai o dy gwmpas.”

Siaradodd Mr Drakeford hefyd am sut y ffurfiodd ei waith cymdeithasol rheng flaen i fyd gwleidyddiaeth, gan sôn am ymweld dro ar ôl tro â bloc tŵr lle gallai arogl lleithder “eich syfrdanu”. Dywedodd, “dangosodd hyn i mi nad y ffordd i wella pethau yw newid un ar y tro, ond newid y system.”

Mynegodd ddiolchgarwch hefyd am y sgiliau a ddatblygodd yn ystod ei yrfa mewn gwaith cymdeithasol, gan egluro sut y gwnaeth hyn ei helpu ym myd gwleidyddiaeth – yn enwedig pan daeth ar draws menyw yn ei lawdriniaeth etholaeth gyntaf a oedd newydd geisio hunanladdiad.

Dywedodd Dr Cecilia Hannigan-Davies, Deon Dros Dro Ysgol Addysg a Pholisi Cymdeithasol Caerdydd, “Ar ran yr Ysgol a Phrifysgol Metropolitan Caerdydd, hoffwn ddiolch i Mr Drakeford am ei sgwrs ysbrydoledig a chyffrous. Mae gwaith cymdeithasol yn yrfa heriol ac mae ei fewnwelediadau yn werthfawr iawn iddyn nhw wrth iddynt ymgymryd â'u graddau.”

Cyflwynir y radd BSc (Anrh) Gwaith Cymdeithasol mewn partneriaeth gan Brifysgol Metropolitan Caerdydd a Choleg Pen-y-bont ar Ogwr a gellir ei hastudio ar y naill gampws neu'r llall. Mae'r cwrs wedi'i achredu gan Ofal Cymdeithasol Cymru ac mae'n cynnig cyfle dysgu ymarferol i fyfyrwyr sy'n caniatáu iddynt ymdrin â chymhlethdod bywydau pobl mewn modd sensitif a grymuso.

Ar ôl clywed gan y cyn-Brif Weinidog, gwrandawodd y myfyrwyr cwrs gwaith cymdeithasol ar Dr Andrea Cooper a David Mckinney o Swyddfa Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru.

Siaradodd Dr Cooper, sy'n gweithio fel yr Arweinydd Diogelu, am effaith ddifrifol oedraniaeth ar gam-drin pobl hŷn a'r effaith y mae hyn yn ei chael ar eu cefnogi. Roedd hyn yn caniatáu i fyfyrwyr drafod y goblygiadau ar gyfer eu hymarfer yn y dyfodol.

Siaradodd David Mckinney, sy'n Arweinydd Heneiddio'n Dda yn y Comisiwn, am yr heriau sy'n ein hwynebu wrth gefnogi pobl hŷn i heneiddio'n dda yng Nghymru. Canolbwyntiodd hefyd ar y cyfleoedd unigryw y mae hyn yn eu cynnig i weithwyr cymdeithasol i gymryd rhan mewn rhwydweithiau cymunedol a dod yn rhan o'r ateb.